Przemysław Miller
Ze wszystkich polskich lasów to warszawskie nadrzeczne łęgi przypominają… gęstą, tropikalną dżunglę. W lesie łęgowym jest parno, duszno i trudno się poruszać w dwu i półmetrowych pokrzywach. Wędrówkę uprzykrzają dotkliwie kąsające miriady komarów i meszek, a po zachodzie słońca, żeby nie pobłądzić najlepiej mieć przy sobie GPS. I tylko spotykane gdzieniegdzie zdziczałe grusze, ulęgałki przypominają nam, że jesteśmy gdzieś nad stołeczną Wisłą, a nie w egzotycznej Amazonii.
Siedliskiem takiego lasu są piaszczyste aluwia Wisły, poddawanej regularnym zalewom. Nadrzeczny łęg dzieli się na: wierzbowy i topolowy. Składnikiem łęgu wierzbowego jest wierzba biała, której towarzyszy wierzba krucha oraz krzewy – głównie wierzby: trójpręcikowa, wiciowa, purpurowa oraz jeżyna popielica. Runo lasu porasta mozga trzcinowa, trzcina pospolita, rzepicha zimnowodna, żywokost lekarski, a na skraju ww. drzewostanu porastają festony chmielu, kanianek i kielisznika. Łęg topolowy położony jest wyżej, a jego podłoże stanowi drobnoziarnisty piasek oraz glina. Wśród drzew królują tu topole białe, czarne, szare i osiki.
W rzadkiej warstwie krzewów przeważa czeremcha zwyczajna, porzeczka czerwona i trzmielina zwyczajna. W bujnym runie łęgu topolowego odnajdziemy m.in.: kruszyczka szerokolistnego, bluszczyka kurdybanka, przytulię czepną, podagrycznika pospolitego oraz pokrzywę zwyczajną.
Wierzbowo-topolowy las łęgowy jest również dużym ekosystemem, gdzie żyje wiele: ssaków: wydry, bobry, piżmaki, rzęsorki, karczowniki i szczury wodne, około 300 gatunków ptaków – w tym 180 to gatunki lęgowe, z czego 2/3 to ptaki całej Polski – rybitwy, czarne, czaple siwe, zimorodki, jaskółki brzegówki, pliszki siwe, brodźce piskliwe, kormorany czarne, remizy, orły bieliki, dzięcioły zielone, muchołówki szare, słowiki rdzawe, kanie rude
i czarne, w tym wiele zagrożonych w Europie i Polsce. Do najbardziej rzadkich gatunków, których liczebność na całym terytorium Polski nie przekracza 50-60 par należą: rybitwa białowąsa, kulon, mewa mała i mewa czarnogłowa. A w wodach rzek okresowo zalewających te kompleksy leśne żyją 44 gatunki ryb: brzany, sandacze, szczupaki, klenie, bolenie, jazie, jelce, certy, świnki, leszcze, płocie, krąpie, wzdręgi, liny, karasie, okonie, sumy, węgorze, miętusy, łososie, trocie wędrowne, jazgarze, piekielnice, kiełbie, ślizy, ukleje i różanki, minogi, płazy: ropuchy szare, żaby wodne i rzekotki, gady: żółwie błotne, zaskrońce, skorupiaki, owady – motyle: nastrosz półpawik, wieczernica górolubka, pokłonnik osinowiec, witalnik zatoczak, wzjeżka wieszczyca, chrząszcze: wonnica piżmówka, rzemlik topolowiec, rzemlik osikowiec i zgrzypik twardokrywka oraz larwy: ważki, jętki, widelnice, ochotki
i chruściki.
Dzikie, zarośnięte łęgi są w chwili obecnej najbogatszym w gatunki zwierząt – około 300 gatunków i roślin środowiskiem leśnym w Europie, będącym równorzędnym odpowiednikiem lasów deszczowych strefy tropikalnej w Ameryce Południowej i Afryce.
W warszawskim łęgu znajduje schronienie przeszło 60 proc. wszystkich gatunków ptaków śródlądowych: latających, brodzących, biegających i pływających naszego kontynentu.
Fot. Przemysław Miller
