Król Stanisław August Poniatowski pozostawił po sobie Polsce nie tylko Konstytucję 3 maja, ale i park miejski o unikatowej urodzie – Łazienki Królewskie.
Łazienki Królewskie zostały założone w XVII wieku przez marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, który u podnóża wybudowanego przez króla Zygmunta III Wazę Zamku Ujazdowskiego polecił utworzenie dwóch pawilonów – Ermitażu i Łaźni.
Swą unikatową urodę i obecny kształt, Łazienki zawdzięczają jednak przede wszystkim ostatniemu królowi Polski – Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, który w drugiej połowie XVIII wieku kupił Ujazdów wraz ze zwierzyńcem od wdowy po Teodorze Lubomirskim (synu marszałka Stanisława Lubomirskiego) w celu wybudowania tutaj swej prywatnej rezydencji. W tym czasie Stanisław August Poniatowski nie był jeszcze królem, ale pełnił urząd wielkiego stolnika litewskiego. Poniatowski, choć krytycznie oceniany jako polityk i władca, był wyjątkowo dobrym znawcą sztuki i architektury i włożył wiele serca i zaangażowania w utworzenie w tym miejscu kompleksu pałacowo-parkowego o unikatowej urodzie.
Projekty najwspanialszych budynków położonych na terenie parku, czyli Pałacu na Wyspie, Wodozbioru, Starej Pomarańczarni, Nowej Kordegardy, Pałacu Myślewickiego oraz Białego Domku, są dziełem wybitnego architekta Dominika Merliniego. Otaczający Pałac na Wodzie park powstawał w latach 1774-84. Obecnie w parku wśród starych drzew oplecionych wiciokrzewami, powojnikami i bluszczem, na ukwieconych trawnikach rozstawione są, między innymi, rzeźby Fryderyka Chopina, Jana III Sobieskiego i Henryka Sienkiewicza, popiersia Cypriana Kamila Norwida, Ignacego Jana Paderewskiego i Stanisława Wyspiańskiego oraz Świątynie Sybilli i Egipska.
Dzisiaj Łazienki Królewskie są uważane za najpiękniejszy park miejski w Warszawie oraz jeden z najpiękniejszych tego typu parków w całej Europie. Są one miejscem, w którym przyroda, architektura i sztuka harmonijnie współtworzą niepowtarzalny klimat. Warszawiacy uwielbiają tu odpoczywać spacerując po zacienionych alejkach wijących się wśród bujnej zieleni, czytać na parkowych ławkach przy akompaniamencie ptaków, wpadać na kawę, lody i szarlotkę w kremie waniliowo-malinowym do Trou Madame Cafe mieszczącej się tuż obok Pałacu na Wyspie. Miłośnicy muzyki od maja aż do końca września rozkładają koce na trawnikach i wylegują się na parkowych leżakach wsłuchując się w koncerty fortepianowe muzyki Fryderyka Chopina w wykonaniu najwybitniejszych pianistów z całego świata. Koncerty odbywają przy pomniku chopinowskim w każdą niedzielę począwszy od 1959 roku. Natomiast dla miłośników dobrej kuchni zlokalizowana w Nowej Oranżerii restauracja Belvedere jest jednym z najciekawszych miejsc na kulinarnej mapie Polski. Posmakować można tutaj, między innymi, wyśmienitych krewetek w ziołach czy rozpływającą się w ustach cielęcinę z dzikimi kaparami w sosie vitello. Wnętrze restauracji wypełnione jest przepiękną roślinnością i rzeźbami.
Łazienki Królewskie przyciągają też wielbicieli i koneserów sztuki. W budynkach na terenie parku znajdują się niezwykle bogate kolekcje obrazów, rzeźb, mebli czy grafiki. W Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa, poza tradycyjnymi w tego typu placówkach, akcesoriami myśliwskimi i jeździeckimi podziwiać można oryginalne, historyczne zaprzęgi i powozy konne, w tym między innymi z kolekcji łańcuckiej (landolet, mylord, wolant, bryczka wolantowa, buggi, jagdwagen i sanie) oraz karetę coupé i lando z kolekcji pszczyńskiej. Na terenie parku zawsze oglądać można jakieś ciekawe czasowe wystawy plenerowe.
Cały łazienkowski kompleks parkowo-architektoniczny zajmuję powierzchnię blisko 76 ha, w tym 4,9 ha stanowią wody. Całość podzielona jest na kilka ogrodów: największy powierzchniowo Ogród Królewski z XVIII wieku, Ogród Romantyczny z XIX wieku, Ogród Modernistyczny z XX wieku, Ogród Chiński i maleńki Ogród Holenderski. Na terenie parku zlokalizowanych jest 40 budynków, z czego aż 10 to obiekty o bardzo dużej wartości historycznej i artystycznej. Do parku Łazienkowskiego można wejść jedną z 10. bram. Flora i fauna są tutaj wyjątkowo bogate i różnorodne, w szczególności jak na centrum dużego miasta. Swą wyjątkową urodą zachwycają przede wszystkim azalie, berberysy, hortensje bukietowe, lilaki, kwitnące drzewa magnolii japońskich, korkowca amurskiego czy kasztanowców czerwonych. Wśród spacerowiczów przechadzają się pawie indyjskie i pawie albinosy, przez parkowe ścieżki co rusz przebiegają wiewiórki, czasem spotkać można lisa. W małych jeziorkach i oczkach wodnych pływają łabędzie i różne gatunki kaczek.
Do Łazienek Królewskich warto też zawsze wybrać się ze względu na odbywające się tu regularnie wystawy. Aktualnie trwają aż trzy jakże zróżnicowane tematycznie wystawy plenerowe.
4 maja w Pałacu na Wyspie rozpoczyna się wystawa „Konstytucja 3 Maja”, w ramach której zobaczyć będzie można kopię ustawy zasadniczej z 1791 roku wypożyczoną z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Kopię Konstytucji będzie można oglądać codziennie do 13 maja z wyjątkiem poniedziałku 10 maja, gdy Muzeum jest zamknięte. Uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów była pierwszą w Europie i drugą na świecie, po konstytucji amerykańskiej z 1787 roku spisaną konstytucją. Jej uchwalenie było wydarzeniem o niesłychanej wadze w dziejach naszego kraju. W 2015 roku Komisja Europejska, wyróżniała Konstytucję 3 maja Znakiem Dziedzictwa Europejskiego.
Również w dniu 4 maja rozpocznie się wystawa „Piękne przedmioty. Nabytki 2020”. Nabyte na polskich i zagranicznych aukcjach miniatury z kolekcji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, graficzny portret monarchy oraz przedmioty XVIII-wiecznej sztuki zdobniczej będzie można podziwiać do 31 sierpnia w Białym Domu.
„Bioniczną rewolucję” możemy oglądać do 31 maja w Galerii Plenerowej Parku Łazienkowskiego u zbiegu ulicy Agrykola i Alei Chińskiej. Jak wiadomo, natura w swym niedoścignionym geniuszu tworzy formy tak niesamowite i różnorodne, że od zarania dziejów stanowi ona niewyczerpane źródło inspiracji dla artystów. Wystawa udowadnia nam, że również komórki ludzkiego organizmu oglądane w powiększeniu pod mikroskopem mogą być prawdziwym dziełem sztuki. Zdjęcia wykonane zostały przez fotografa Grzegorza Wełnickiego i ukazują komórki bionicznej trzustki. 14 marca 2019 roku zespół naukowców z Fundacji Badań i Rozwoju Nauki, pod kierunkiem dr. hab. med. Michała Wszoły, wydrukował pierwszy na świecie prototyp 3D bionicznej trzustki. Bioniczna trzustka to pierwszy w Polsce unaczyniony narząd z drukarki 3D zbudowany z żywych komórek i wysp trzustkowych. Jego zadaniem jest przywrócenie zdolności organizmu do regulowania poziomu cukru we krwi. Zastosowania bionicznej trzustki w praktyce klinicznej doprowadziłoby do przełomu w leczeniu cukrzycy. Niewątpliwie byłby to jeden z największych sukcesów medycznych XXI wieku. Zdjęcia prezentowane w ramach tej wystawy będą przedmiotem aukcji charytatywnej, która odbędzie się 27 maja. Dochód z aukcji przeznaczony zostanie na budowę Europejskiego Centrum Biotechnologii Medycznej.
Również do 31 maja będzie trwała wystawa fotografii pod tytułem „Stosunki polsko-estońskie 1918-11939 w świetle estońskich archiwaliów”. Zdjęcia zobaczymy w Galerii Plenerowej przy Alejach Ujazdowskich od strony bramy przy kawiarni „Niepodległa”. Wystawa przygotowana została w 2018 roku z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości zarówno przez Polskę, jak i przez Estonię. W 2020 roku z okazji stulecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między Estonią a Polską zbiory wystawy zostały wzbogacone o dodatkowe materiały.
Tuż obok prezentowana jest wystawa zdjęć związanych z pro-środowiskowym projektem Grupy Renault „Zielona ostoja Renault”. W ramach tego projektu Grupa Renault wraz z miastem Otwock oraz JYSK rozpoczęła budowę Zielonej Ostoi Renault – pierwszej otwartej przestrzeni na potrzeby prowadzenia lokalnej edukacji ekologicznej. Ostoja ma być miejscem, w którym mieszkańcy miasta Otwock będą mogli rozwijać swoją świadomość ekologiczną oraz realizować swoje własne pomysły na działania pro-środowiskowe.
Katarzyna Nowińska
Fot. Katarzyna Nowińska